Mobiliteit in het Vlaams regeerakkoord kritisch doorgelicht

29.09.2014

“Verbinden om vooruit te gaan” is de slagzin voor het beleidsdomein mobiliteit en openbare werken in het regeerakkoord. “Verbinden” slaat vooral op infrastructuur en maar hier en daar op het verbinden van mensen en hun activiteiten (werken, school gaan, ontspannen, …) door multimodale real-time-informatie, gedeelde mobiliteittelewerken of gewoon de verplaatsingsafstand te verkleinen.

 

Focus op infrastructuur

Ondanks budgettaire krapte gaat de Vlaamse regering extra investeren in openbare werken en in het bijzonder het wegwerken van de missing links. Het STOP-principe wordt ingeruild voor ‘sterke en betrouwbare netwerken die elke deelnemer recht geven op een betrouwbare reistijd en een kwaliteitsvolle, veilige verplaatsing’, waarbij de verschillende modi als ‘evenwaardig’ beschouwd worden. Als dat wil zeggen dat de voetpaden overal voldoende breed zijn, de fietspaden voldoen aan de richtlijnen van het vademecum fietsvoorzieningen en het openbaar vervoer een vrije bedding krijgt waar de doorstroming belemmerd is, kunnen we het uiteraard niet oneens zijn. De realiteit is dat er, zeker in bestaande woonkernen, keuzes zullen gemaakt worden en dat er meestal eerder een rijstrook en parkeerstrook zal liggen dan dat er conform voetpad of fietspad is.

Positief is wel over nieuwe grote infrastructuurprojecten op een objectieve manier zal beslist worden, inclusief een nulalternatief én multimodale alternatieven.

 

Slimme kilometerheffing personenwagens

De kilometerheffing voor vrachtwagens komt er volgens het regeerakkoord al in 2016. De effecten hiervan op de congestie van het hoofdwegennet zullen echter zo goed als nul zijn zolang er geen gelijkaardig systeem voor personenwagens bestaat. De resultaten van het omvangrijke gewestoverschrijdend proefproject (kostprijs: ruim 1 miljoen euro) voor een slimme kilometerheffing voor personenwagens lagen al op het bureau van de vorige minister. Via de Waalse krant Le Soir haalden al een paar ‘voorlopige’ resultaten de pers. Het regeerakkoord maakt nog geen keuze tussen een slimme kilometerheffing voor personenwagens en een wegenvignet. Een wegenvignet zal in elk geval niets verhelpen aan de fileproblematiek, dat weet zelfs het kleinste kind. Een slimme kilometerheffing helpt wel tegen de file. Sterker nog: het reduceert de vraag naar wegcapaciteit waardoor al die megalomane infrastructuurprojecten misschien overbodig worden of op zijn minst in een meer bescheiden vorm kunnen worden uitgevoerd.

 

Van basismobiliteit naar basisbereikbaarheid

De centen die naar de infrastructuurprojecten gaan, worden gedeeltelijk bij het openbaar vervoer gehaald. Het ‘gratis beleid’ verdwijnt en De Lijn krijgt meer vrijheid bij het bepalen van de tarieven. Meer betalen is niet zo erg als er sociale correctiefactoren bestaan voor wie het absoluut nodig heeft, maar het vereist wel een kwalitatief en betrouwbaar aanbod, want mensen willen terecht waar voor hun geld. In de (voor)stedelijke gebieden zou dit aanbod er wel zijn, maar om de betrouwbaarheid op te krikken moet sterk ingezet worden op een betere doorstroming van het openbaar vervoer. In landelijke gebieden wordt afgestapt van het concept basismobiliteit en geëvolueerd naar basisbereikbaarheid. Op zich valt hier iets voor te zeggen, maar hier komt meer dan mobiliteit alleen spelen. Deze ‘bereikbare’ woonkernen verdienen ook een minimale ‘level of service’, met een (buurt)winkel, dokter, (kleuter)school, …

 

Wat met nieuwe bevoegdheden?

De zesde staatshervorming heeft een aantal bevoegdheden, vooral met betrekking tot verkeersveiligheid, naar de gewesten overgeheveld. De concrete invulling is nog niet bekend. Het regeerakkoord vertrekt vanuit een ambitieuze ‘vision zero’, wat we onderschrijven, maar dit is zeker niet voor de hand liggend. De bundeling van alle verkeersveiligheidsactiveiten in een Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid is een goed uitgangspunt, als ook alle kleine (en nu versnipperde) verkeersveiligheidsinitiatieven en –organisaties daar een thuis vinden.