Mobility as a Service (MaaS): het wondermiddel voor duurzame mobiliteit

Mobility as a Service of kortweg MaaS wordt steeds vaker en door steeds meer experts beschouwd als een onmisbare bouwsteen richting duurzame mobiliteit.

Het geloof in MaaS is gestoeld op technologische innovaties (smartphones en apps) en de maatschappelijke tendens waarbij delen voor de consument gelijkwaardig is aan bezitten.

Een definitie voor Mobility as a Service

Er zijn heel wat definities voor MaaS in omloop. Een aantal kenmerken komt steeds terug:

• MaaS integreert verschillende vervoermiddelen (zowel publiek als privaat)
• Het aanbod verloopt via een digitaal platform (een app)
• Het is meer dan de verplaatsing alleen maar een combinatie van diensten: advies, informatie, ticketing en betaling
• De betaling gebeurt per tijdseenheid of kilometer en niet per gebruikt vervoermiddel
• De MaaS-aanbieder is de brug tussen de mobiliteitsvraag (de reiziger of gebruiker) en het mobiliteitsaanbod (de vervoerder)

Het MaaS-ecosysteem: heel wat stakeholders

Naast de MaaS-aanbieder, de reiziger of klant en de vervoerder zijn er nog heel wat andere stakeholders vervlochten in het MaaS-verhaal. De aflijning van de verschillende rollen is niet altijd even duidelijk.

• MaaS-aanbieders kunnen zowel gespecialiseerde bedrijven zijn als bestaande spelers zoals leasebedrijven of andere dienstenleveranciers zijn. Banken koppelen steeds vaker mobiliteitsdiensten aan hun dienstverlening, zo kun je met de KBC Mobile-app je parking betalen of een deelfiets huren. 
• Mobiliteitsoperatoren zijn er in heel wat maten en vormen, van openbaarvervoeraanbieders (NMBS, De Lijn), auto- en fietsdeelsystemen (Cambio, Blue-bike) over taxi- en autoverhuurbedrijven tot parkeerbedrijven.
• Data providers maken een vloeiende overstap tussen de verschillende modi mogelijk. 
• Overheden waken erover dat MaaS kan bijdragen aan een toegankelijk, inclusief en betaalbaar mobiliteitssysteem. Ze treden regulerend op wanneer nodig.
• De eindgebruiker kan zowel een individu (de reiziger) of een onderneming (de werkgever van de reiziger) zijn. Voorlopig stellen we vast dat MaaS heel sterk gericht is op de business-to-business-markt omdat de voordelen voor de individuele gebruiker (nog) te beperkt zijn.

Voorbeelden van MaaS-aanbieders

In België zijn er al een aantal MaaS-aanbieders actief. Een aantal daarvan vind je hier:

• Whim, de app van MaaS Global en MaaS-vader Sampo Hietanen is sinds 2018 beschikbaar in Antwerpen. Whim combineert heel wat vervoersmogelijkheden in één smartphone-applicatie: route plannen, tickets boeken en meteen betalen. Naast een formule per verplaatsing biedt Whim ook een abonnementsformule: ‘Whim Everyday’. Voor 55 euro per maand krijgen gebruikers onbeperkte toegang tot het openbaar vervoer van De Lijn en de Velo deelfietsen en toegang tot taxi en autoverhuurdiensten.
• Olympus Mobility is een initiatief van VAB, Cambio en Taxistop sinds 2015. Olympus Mobility werkt volgens een business to business model en is sterk gericht op ticketing en afhandeling van verschillende, vooraf bepaalde modi waaruit werknemers kunnen kiezen.
• Modalizy biedt een systeem aan waarmee ondernemingen de mobiliteitsbehoeften van hun werknemers en het beheer van de verplaatsingskosten kunnen regelen.
• Skipr (gelanceerd als Pikaway) is ontstaan vanuit de auto-importeur D’Ieteren en bundelt het aanbod van de NMBS, MIVB, De Lijn en Poppy. In de toekomst worden daar ook fietsdeelsystemen (Mobit, Velo, Cloudbike) aan toegevoegd.

Meer lezen over MaaS

• Mobiliteitsraad Vlaanderen, Mobiliteitsverslag 2018
• ABN AMRO, Mobility as a service, Hoe een nieuwe kijk op mobiliteit de vervoersmarkt op zijn kop zet
• ITS.be, MaaS position paper, TS.be, ‘MaaS Platform position paper v0.5’, 6 februari 2018.
• UITP, ‘Report – Mobility as a Service: How to make an integrated mobility solution successful’, 18 oktober 2017.
• UITP, Mobility as a Service 
• Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, Kansrijke groepen voor Mobility-as-a-Service