Slimme kilometerheffing: een rekenvoorbeeld
Hoe zou zo’n slimme kilometerheffing er moeten uitzien? We gaven eerder al aan dat naast het aantal afgelegde kilometer 3 factoren opgenomen zouden moeten worden in de prijszetting: plaats, tijdstip en voertuigkenmerken.
Basis: voertuigkenmerken
Om ook bij aankoop van een nieuwe (of tweedehandse) auto te sturen is het belangrijk aan te geven wat de impact van je auto op de hoogte van de kilometerprijs is. Net zoals bij een nieuwe koelkast waar er met een label gewerkt wordt zou elke auto bij de aankoop ervan een basis kilometerprijs meekrijgen. Die kan uiteraard veranderen door indexering maar ook door nieuwere, minder vervuilende voertuigen op de markt.
De prijscomponent ‘voertuigkenmerken’ vormt de basis voor een vaste kilometerprijs van een voertuig. Dit is de minimumprijs die de gebruiker zal moeten betalen per kilometer.
Die kilometerprijs kan vastgelegd worden op basis van volgende criteria: klimaatimpact, luchtkwaliteit, geluid, massa, afmetingen, … Voorbeelden van differentiatie tussen voertuigen bestaan al: euronorm en ecoscore.
Per type voertuig wordt op basis van het model de basisprijs per kilometer bepaald. Een voorbeeld: 0,005 € (een halve eurocent per kilometer, kleine elektrische wagen) tot 0,03 € per kilometer (diesel Euro 2). De juiste bepaling van de kilometerprijs is voer voor specialisten, die zullen bepalen hoe zwaar de voertuigkenmerken doorwegen in het bepalen van een kilometerprijs.
Tijdstip en plaats
Tijdstip en plaats bepalen door middel van een vermenigvuldigingsfactor de hoogte van de kilometerprijs. Bij de invoering van de slimme kilometerheffing lijkt het logisch met een simpel rekenmodel te beginnen. Gaandeweg kan dit verfijnd worden en eventueel zelfs echt dynamisch worden (zoals in Singapore).
Het simpele rekenmodel voorziet twee types plaatsen (stadszone en buitengebied) en twee types tijdstip (dal en spits).
Stadszone = afgebakende zone rond de grootsteden Antwerpen, Brussel (inclusief volledig Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en Gent.
Buitengebied = alles wat geen stadszone is.
Spits = 7-9u en 16-19u.
Dal = 9-16u en 19-7u.
Een rekenvoorbeeld
Case 1: ik rij van Oostende naar Brussel (100 km). Mijn voertuigkilometerprijs is 0,01 € per kilometer. Ik rij buiten de spits. 30 kilometer van het traject loopt door de stadszones Gent en Brussel.
(70*0,01*1)+ (30*0,01*2)= 1,3 € voor de rit
Case 2: zelfde voertuig en verplaatsing, maar in de spits.
(70*0,01*1,5) + (30*0,01*4)= 2,25 € voor de rit
Case 3: zelfde verplaatsing, maar in de spits met een erg vervuilend voertuig (0,03 €/km).
(70*0,03*1,5) + (30*0,03*4)= 6,75 € voor de rit
Afhankelijk van het tijdstip en het type voertuig is er een duidelijke differentiatie van de ritprijs: van 1,3 € tot 6,75 €.
Verdere verfijningen van het model
Het basismodel kun je zoveel als nodig verder verfijnen, dit verhoogt de complexiteit voor de gebruiker, maar kan beter sturen. Hoe complexer de structuur, hoe minder duidelijk voor de weggebruiker. Door variabele tarieven te hanteren wanneer er congestie optreedt (zoals Vickrey voorstelde) is het voor de gebruiker niet langer mogelijk de ritprijs te voorspellen.
Voorbeeld:
