Flauwdruk voor een fiscale hervorming

19.09.2022

Op 18 juli 2022 publiceerde Vincent Van Peteghem, Vice-eerste minister en minister van Financiën zijn Blauwdruk voor een bredere fiscale hervorming (verder ‘Blauwdruk’). Eind juni 2022 had een werkgroep onder de leiding van Mark Delanote, een Algemene visienota met betrekking tot de bredere fiscale hervorming bezorgd aan de Federale Overheidsdienst Financiën. Daarnaast leverde TML een rapport op eerder in 2022 over het vergroenen van de federale fiscaliteit: “Making the federal tax system more green”
We vergeleken deze rapporten in functie van hun impact op mobiliteit.

 

Vergoeding voor arbeid uniform belasten, maar bedrijfswagen blijft bestaan

De basis van de hervorming in de Blauwdruk is om loon in euro te vergoeden. Dit principe is overgenomen uit de visienota van Delanote. Maar de Blauwdruk voorziet uitzonderingen: de maaltijdcheques (“omdat ze voor veel gezinnen elke maand een financieel houvast zijn”) en de bedrijfswagens (door van Peteghem zelfs niet vermeld als vorm van vergoeding voor arbeid).

Voor bedrijfswagens beperkt de nota zich tot de besliste maatregel om alle bedrijfswagens tegen 2026 verplicht elektrisch te maken. De fiscaal voordelige behandeling voor zero-emissiewagens wordt behouden om de transitie naar elektrische wagens in een stroomversnelling te brengen.Het rapport van TML beveelt het volledige uitfaseren van de bedrijfswagen (en tankkaart) aan.

Voor wat betreft de tankkaart (en binnenkort dus de facto eigenlijk laadkaarten) voorziet de Blauwdruk een voordeel van alle aard toe te kennen voor zover die worden gebruikt voor niet-beroepsmatige verplaatsingen. 

De Blauwdruk kiest dus voor het behouden van het bestaande systeem, terwijl de eerder vermelde rapporten en andere organisaties (OESO, Nationale Bank, Federaal Planbureau, …) al langer het systeem van bedrijfswagens willen inperken en zelfs uitfaseren.

Een aantal leden van het Netwerk Duurzame Mobiliteit blijft pleiten voor een hogere vrijstelling op bijdragen voor duurzame woon-werkverplaatsingen of zelfs een defiscalisering van bijdragen voor openbaar vervoer en georganiseerd gemeenschappelijk vervoer.

Herziening btw-tarieven

Volgens de Blauwdruk worden de verlaagde btw-tarieven van 6% en 12% samengevoegd in een nieuw btw-tarief van 9% en het normale btw-tarief van 21% wordt behouden.

Het btw-tarief door de overheid georganiseerd of gesubsidieerd personenvervoer (samen met groenten en fruit, geneesmiddelen, luiers en andere producten voor intieme hygiënische bescherming) wordt verlaagd naar 0%. Een maatregel waar we vanuit sociaal oogpunt achter kunnen staan.

Er wordt in de Blauwdruk niet gesproken over het verminderen van btw-tarief voor autodelen en fiets. Het verlaagd btw-tarief voor deelfietsen wordt wel verankerd, maar andere vormen van deelmobiliteit komen niet aan bod. Een gemiste kans. Binnen het concept basisbereikbaarheid maakt autodelen onderdeel uit van vervoer op maat en is een vorm van door de overheid georganiseerd personenvervoer, idem voor de ov-taxi.  
Voor de fiets was eerder al een unanieme goedkeuring door het parlement gegeven en een toelating door Europa bekomen, maar de btw-verlaging kwam er niet en werd ook niet opgenomen in de Blauwdruk.

In plaats van een verlaagd btw-tarief voor de fiets wordt ingezet op de maatschappelijke evolutie om steeds vaker per fiets naar het werk te gaan. De vrijstelling voor de fietsvergoeding en het verlaagd btw-tarief voor deelfietsen wordt verankerd. Daarnaast wordt extra aandacht besteed aan het flexibel gebruik van de fiets voor woon-werkverkeer. De werkgevers krijgen mogelijkheden om te investeren in fietsinfrastructuur voor hun werknemers.

De federale overheid zal de internationale inspanningen om in de toekomst btw te heffen op vliegtuigtickets ondersteunen.

Geen kilometerheffing personenwagens, weg met professionele diesel

De Blauwdruk voorziet geen invoering van een kilometerheffing voor personenwagens, of toch niet expliciet. Het is niet duidelijk of de passage “We vragen een eerlijke bijdrage aan wie verplaatsingen maakt met een grote maatschappelijke kost en houden daarbij rekening met het al dan niet voorhanden zijn van duurzame alternatieven” ook op personenvervoer van toepassing is. Daarenboven blinkt deze passage uit in vaagheid. 
Nochtans waarschuwt het rapport van Delanote dat energiebelastingen in België in belangrijke mate gerelateerd zijn aan transport (benzine en diesel). De vergroening van de transportsector (elektrificatie) zal op termijn onvermijdelijk leiden tot een fundamentele verlaging van de accijnsinkomsten (die bedroegen 5,44 miljard euro in 2021).

Er komt wel een graduele CO2-heffing voor de domeinen die niet onder het Europees emissiehandelssysteem vallen.  

Het voordeel voor professionele diesel wordt gradueel lager.

Vliegen wordt duurder

De Blauwdruk onderschrijft om het Europees voorstel voor een kerosinetaks in te voeren en de internationale inspanningen om in de toekomst btw te heffen op vliegtuigtickets. Op federaal niveau zouden ook op korte termijn maatregelen genomen kunnen worden, zoals het verhogen van de vliegtaks (ingevoerd op 1 april 2022, nu bedraagt die 2 tot 10 euro) en zoals aanbevolen door TML.  

 

Conclusie

De rapporten van Delanote en TML zijn opgesteld in functie van de Blauwdruk voor een bredere fiscale hervorming van Van Peteghem. Toch zijn heel wat aanbevelingen uit de rapporten niet overgenomen in de Blauwdruk, zonder argumentatie waarom van de aanbevelingen afgeweken wordt. Voor wat betreft mobiliteit gaat de Blauwdruk niet ver genoeg. Er is onvoldoende gedragssturing richting duurzame mobiliteit.

Daarenboven is de invoering van de Blauwdruk niet voor meteen voorzien, Van Peteghem voorziet een invoeringstermijn van 10 jaar. Het is dus afwachten hoe dit de regeringsonderhandelingen overleeft. De afstemming met de gewesten is ook niet evident voor het luik mobiliteit. Zo plant Brussel een kilometerheffing en zou in Vlaanderen deelmobiliteit deels door de overheid georganiseerd worden. Dat geeft uiteraard ook de kans om terug meer aanbevelingen van de experten mee te nemen.

Op korte termijn zien we graag een duidelijke roadmap met een concrete timing voor de invoering van de maatregelen. Op die manier kunnen consumenten en bedrijven duurzame beslissingen nemen in functie van een noodzakelijke fiscale hervorming.

 

Dit bericht kwam tot stand met inhoudelijke ondersteuning van Naomi Cambien (Bond Beter Leefmilieu).