Onze analyse - Verkiezingsprogramma PVDA

08.05.2019

Het verkiezingsprogramma van de PVDA is een lijvig document van meer dan 250 pagina’s. Naast het sociale discours merken we ook de impact van de klimaatmarsen. De PVDA pleit voor een ‘sociale klimaatrevolutie’ en die lijn wordt doorgetrokken in het mobiliteitsluik.

Het programma van de PVDA is zeer ambitieus. Er wordt zeer sterk geïnvesteerd in het openbaar vervoer en het is niet duidelijk waar die middelen vandaan moeten komen (behalve het stopzetten van salariswagens). Er wordt vooral bijkomend aanbod gecreëerd (gratis openbaar vervoer), maar het is niet duidelijk hoe de gebruikers gestuurd zullen worden (er komt geen kilometerheffing voor personenwagens). De rol van de overheid wordt versterkt en bestaande voorbeelden van liberalisering worden teruggedraaid.

Verminderen

“Duurzame mobiliteit begint bij een slimme ruimtelijke ordening.” De PVDA ziet net als wij onze ruimtelijke ordening als grootste oorzaak van ons mobiliteitsprobleem: “We [brengen] wonen en werken dichter bij elkaar”. Ruimtelijke ordening is een voorwaarde om een modal shift te realiseren: “Een ruimtelijke planning kan veel verplaatsingen korter of overbodig maken. Zo’n planning maakt van de meest energie-efficiënte keuze ook de meest logische. Dat afstanden korter worden is een stimulans om te voet of met de fiets te gaan.”

De stad wordt als oplossing gezien: “we maken een nieuwe beweging richting stad”, maar ook als aandachtspunt: “we stoppen het uitdijen van onze steden en gemeenten en doen aan kernverdichting”.

PVDA koppelt nieuwe ontwikkelingen aan openbaar vervoer (Transit Oriented Development): “Nieuwe woon- en kantoorwijken, commerciële centra en onderwijscampussen plannen we bij multimodale transportknooppunten.” 

PVDA wil dit realiseren door het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen goed te keuren. PVDA onderschrijft de betonstop en is zelfs een stuk ambitieuzer: “We leveren alleen nog bouwvergunningen af in stads- en dorpscentra”, “Bouwzones buiten de centra vormen we stelselmatig om tot landbouw- of natuurgebied”. 

Verschuiven

PVDA schuift tegen 2030 een modal split van 40% auto en 35% openbaar vervoer naar voor. Het is niet duidelijk hoe de overschot wordt verdeeld tussen fiets, te voet en gedeelde mobiliteit.

Openbaar vervoer is voor de PVDA de ruggengraat van een duurzame mobiliteit: “Met ons Routeplan 2030, een nationale visie op het openbaar vervoer, verdrievoudigen we tegen 2030 het aandeel van de trein, tram, bus en metro in de verplaatsingen”.

PVDA wil het aanbod van De Lijn en MIVB gratis maken en de trein gratis voor het woon-werktraject en een aantal doelgroepen. Gratis openbaar vervoer heeft als risico dat je nieuwe verplaatsingen gaat veroorzaken. Als je de dotatie laat evolueren in functie van het aantal getransporteerde reizigers zoals PVDA voorstelt, ontstaat het risico dat overheidsuitgaven voor openbaar vervoer sterk zullen toenemen zonder dat mobiliteitsproblemen opgelost worden (zie ook verder).

Om de doelstelling “wonen en werken dichter bij elkaar te brengen” wil PVDA een ‘transportbijdrage’ laten betalen door de werkgevers, die afhangt van de afstand tussen woning en werk. Op die manier “moedigen we bedrijven aan om mensen uit de buurt aan te werven.”

“Met het Routeplan 2030 investeren we 50 miljard euro in de NMBS”, PVDA wil bijkomend treinaanbod, stiptere treinen en veiliger stations. De tickets worden goedkoper en fietsen mogen gratis mee op de trein. Ook pleit PVDA voor een reorganisatie: “We fusioneren de NMBS en Infrabel”.

Voor bussen en trams wordt basismobiliteit herbevestigd. Drukke busverbindingen worden vertramd en er komen bijkomende tramnetten. Ritten die door privé-exploitanten uitgevoerd werden verdwijnen terug: “We brengen alle bussen van De Lijn en de MIVB weer in publieke handen.”

Voor internationale trajecten maakt PVDA “hogesnelheidstreinen toegankelijk als duurzaam alternatief voor het vliegtuig”. Het is niet duidelijk of dit door middel van heffingen op het vliegtuigverkeer zal gebeuren. De liberalisering van het internationaal treinverkeer in Europa wordt teruggedraaid.

Voor de fiets staat het afwerken van het Bovenlokaal Functioneel Routenetwerk en de fietssnelwegen op het programma en de invoering van 30/50/70-principe van de Fietsersbond. Alle kruispunten op gewestwegen worden conflictvrij voor fietsers. 

Opvallend is dat het concept Mobility as a Service (MaaS) ontbreekt in dit uitgebreide verkiezingsprogramma, nochtans is dit volgens veel mobiliteitsexperts een belangrijke schakel tussen verschillende mobiliteitsdiensten. 

Verschonen

PVDA bouwt het netwerk van auto- (en fiets-) delen verder uit. Daarnaast wordt elektrische aandrijving voor alle modi gestimuleerd door meer laadpalen.

Voor grote voertuigen (bestelwagens, vrachtwagens en bussen) wordt ingezet op waterstof.

De verkoop van verbrandingsmotoren stopt tegen 2030 en tegen 2040 is transport uitstootvrij.

PVDA: “We verzetten ons tegen een kilometerheffing voor personenwagens”. Wij vragen ons af hoe het goedkoper en groter aanbod van openbaar vervoer zal gefinancierd worden. 

Het systeem van salariswagens dooft uit door het stoppen van belastingvoordelen.

PVDA stopt de uitbreiding van het wegennet behalve voor nieuwe infrastructuur die woon- en natuurgebied ontlast.