Door grijs te vervangen door groen maken we ruimte voor ontmoeting in onze openbare ruimte. Minder verharding betekent minder hitte- en wateroverlast, meer biodiversiteit én een straatbeeld dat aanzet tot wandelen, fietsen en spelen. Het ziet er leuk uit, het is gezond, en het is fijn om te doen!
Elk jaar is er daarom het Vlaams Kampioenschap Tegelwippen: een ludieke competitie van Breekijzer vzw en Departement Omgeving waarin burgers en gemeenten het tegen elkaar opnemen om hun omgeving zo veel mogelijk te ontharden en vergroenen. Wippen maar!
Doel van de activiteit
Door onnodig verharde delen van onze straat, stoep of voortuin te ontharden en vergroenen, maken we van onze straat een aangenamere plek om tijd door te brengen. Bovendien wordt het zo zichtbaar dat onze straten dienen om samen in te leven, niet enkel voor doorstroming van auto’s. Een groenere en gezondere straat dus, tegel per tegel.
Doelgroep
- buren
- school
- bedrijf of vereniging
- gemeente of stad
Materialen
- Een schop, schroevendraaier(s) met platte kop, koevoet en werkhandschoenen, veiligheidsmateriaal, een kruiwagen of emmers voor het puin, en mogelijk een voorhamer of drilboor.
- Heb je zelf niet het juiste materiaal in huis, dan hebben je buren het wellicht wel liggen. Je kan ook beroep doen op deelinitiatieven zoals Peerby en verhuurdiensten van doe-het-zelfzaken
- Tuinaarde, plantjes naar keuze en eventueel compost.
Hoe voer ik de actie uit?
> Maak een plan
Houd rekening met de locatie. Het lijkt misschien een open deur, maar denk goed na over de locatie van de tegels die je gaat uitbreken.
- In je voor- of achtertuin kan je je helemaal laten gaan, maar check bij je gemeente wat je aan de gevel of bij de stoep mag doen. Voetpaden moeten altijd voldoende toegankelijk blijven.
- Valt er veel licht? Of juist weinig? Blijft er geregeld regenwater liggen? Dat is belangrijk voor de planten die je kiest. Kies planten die passen bij de plek in je tuin, dan hebben ze minder onderhoud nodig en blijven ze gezonder. Laat je inspireren door je vriendenkring, de plantenzoeker van VELT of Ecopedia.
- Vaste planten komen jaarlijks terug. Je kan deze aanvullen met eenjarige bloembollen of een zadenmengsel.
- Langs het voetpad laat je giftige planten of doorns beter achterwege.
- Als je weinig plaats hebt op de grond, dan kan je voor een klimplant kiezen. Met één gewipte tegel kan je al een klimplant tegen je gevel plaatsen. Een klimplant verkoelt je huis in de zomer en houdt warmte vast in de winter.
> Zoek gezelschap
Trommel de buurt op en ga samen tegelwippen! Het is leuker dan alleen én je kan materiaal uitwisselen.
> Wippen en planten
- De eerste tegel is de lastigste, daarna ben je niet meer te stoppen! Zoek naar een gewillig slachtoffer: een tegel met wat meer ruimte rondom. Wrik de tegel los met een spade of schep en wip hem er dan uit. Lukt het niet, gebruik dan de drilboor om de voegen kapot te boren. Je kan de tegel vervolgens loswrikken met een breekijzer (gebruik de drilboor niet als hefboom, want zo gaat die kapot).
- Maak het plantvak voldoende diep en vul het nog aan met tuinaarde en/of compost. Graaf de planten in, zorg dat de wortels allemaal net onder de grond zitten (niet te diep en niet in de zon), duw de aarde rondom nog eens aan en geef ze water.
- Het plantseizoen loopt van eind oktober tot eind april. Plant bij voorkeur in het najaar, Want de grond is dan nog warm en planten vormen daardoor al hun eerste wortels. Hierdoor kunnen ze later beter tegen droogte.
> Klaar?
Registreer je gewipte tegels, samen met enkele foto’s (een voor en na is altijd leuk), op vk-tegelwippen.be. Zo gaat de tegelteller omhoog en maak je kans op een leuk prijzenpakket als tegelwipper van de maand.
Extra tips
- Maak gebruik van ondersteuning. “Onthardingspremie”, “klimaatsubsidie” of “duurzaamheidspremie”: gemeenten hebben vaak een financiële tussenkomst, bv. een bijdrage per vierkante meter ontharding, of een tegemoetkoming in het aankoopbedrag voor de plantjes. In verschillende gemeenten kan je gratis tuinadvies krijgen van een Tuinranger.
- Hergebruik het uitgebroken materiaal en verwerk het in je eigen tuin, bijvoorbeeld als tuinbak, kruidenspiraal, insectenhotel... Laat vooral je creativiteit de vrije loop.
- Geen plaats om de tegels of steenpuin te verwerken? Ga naar het recyclagepark of huur een container. In heel wat gemeenten kan je het materiaal ook laten ophalen door een tegeltaxi of krijg je gratis bigbags ter beschikking.
Meer info
- Meer tips om te ontharden lees je hier: Tegelwippen, hoe doe je dat?
- De website van het VK Tegelwippen staat vol inspiratie: Tegelwipinspiratie
Ambassadeur Bartel Van Riet zet je op weg: Tegelwippen met Bartel
